گاندو

امروزه ‪ ۲۳‬گونه از تمساح‌ها(Order Crocodilia)   وجود دارند که در تمام نقاط جهان پراکنده هستند. این تمساح‌ها شامل آلیگاتورها و کیمن‌ها (‪ ۸‬گونه)، تمساح‌های حقیقی (‪ ۱۳‬گونه)، گاریال وشبه گاریال (‪ ۲‬گونه) هستند که زیستگاه‌های آبی مناطق حاره‌ای را اشغال کرده اند. تمساح مردابی یا پوزه‌کوتاه با نام انگلیسی ‪  Mugger‬و نام محلی "گاندو" در ایران، اصولا گونه‌ای متعلق به شبه قاره هند بوده و مناطق پراکنش جهانی آن محدود به کشورهای بنگلادش، هند، نپال، پاکستان، سریلانکا و ایران است. مناطق پراکنشی آن در ایران به‌عنوان غربی‌ترین منطقه پراکنش این گونه به شمار می‌رود. پراکنش تمساح مردابی در ایران تنها محدود به‌بخشهایی از منطقه بلوچستان‌است که امتداد رودخانه‌های سرباز، کاجو و باهوکلات مهمترین حوزه‌های پراکنشی این گونه را در بر می‌گیرند.
گاندو (Crocodylus palustris) یا تمساح پوزه‌کوتاه، بزرگ‌ترین خزنده وتنها تمساح ایران است که در ناحیه بلوچستان دیده می‌شود. زیستگاه اصلی این تمساح در چابهار و شهرستان ایرانشهر قرار دارد. بیشتر این تمساح‌ها در برکه‌های میان راسک و باهوکلات و باتلاق‌های دلگان و کلانی متمرکز هستند. طول این جانور تا چهار متر می رسد. این خزنده بازماندهُ خزندگانی است که حدود ۲۶۵ میلیون سال پیش می‌زیسته‌اند. این تمساح دارای پوزه‌ای پهن است که فک بالایی ۱۹ دندان و فک پایینی ۱۵ دندان دارد. در قسمت پشت سر و در ناحیه گردن دو جفت صفحه شاخی بزرگ دیده می‌شود. دارای پاهای کوتاه بوده و پنج انگشت منتهی به ناخن‌های بلند در پاهای جلوئی و چهار انگشت منتهی به ناخنهای کوتاه تر در پاهای عقبی دیده می‌شود. رنگ عمومی بدنش زیتونی تا قهوه‌ای بوده و شکمی بدون فلس و به رنگ سفید متمایل به زرد دارد. تمساح حیوانی بسیار خجالتی، محتاط و ترسوست و به سختی می‌توان آن را مشاهده نمود. از طرفی بسیار باهوش و زیرک است و به محض احساس خطر در آب فرو رفته و مخفی می‌شود ولی برای تنفس باید سریعاٌ به سطح آب برگردد. غذایش را عموماٌ ماهیان، پرندگان و پستانداران تشکیل می‌دهند و عموما شبها شکار می‌کند.
چند تصویر از این تمساح از باغ وحش چاه نیمه زابل تهیه کرده ام که ارائه می گردد.