300هکتار اکوسیستم درمعرض نابودی!

چشمان تالاب چندصدهزارساله«انزلی» به تصمیم دولت دوخته شده است
یکشنبه آینده،مسیر جدید احداث کنارگذر انزلی بار دیگر بررسی می‌شود

در صورت تصویب مسیر وزارت راه حدود 300 هکتار از تالاب بین‌المللی انزلی جدا و دچار تخریب و نابودی می‌شود که با توجه به ارزش 8 تا 22 هزار دلاری هر هکتار تالاب بر اساس نرخ‌های بین‌المللی، احداث مسیر پیشنهادی وزارت راه خسارتی معادل 470 میلیارد ریال به تالاب وارد می‌کند. از سوی دیگر شنیده‌ها حاکیست مسؤولان استانی قصد دارند با خاکریزی در این بخش نسبت به احداث واحدهای مسکونی در آن اقدام کنند که این امر نابودی این تالاب ارزشمند را در پی خواهد داشت.

تالاب بین‌االمللی انزلی علاوه بر کارکردهای اکولوژیکی، از جاری شدن سیلاب در منطقه انزلی و از آب گرفتگی شهر انزلی در پی افزایش و بالا آمدن آب دریای خزر به عنوان یک کانال اطمینان جلوگیری می‌کند. از سوی دیگر اجرای مسیر پیشنهادی وزارت راه تالاب را به دو قسمت کرده و موجب می‌شود کارکردهای آن نابود شود.تالاب بین‌المللی انزلی از 11 رودخانه بالادست آبگیری می‌شود و به 4 روگا آبهای آن تخلیه می‌شوند که در صورت اجرای این پروژه تعدادی از دهانه‌های روگاها مسدود شده و این امر موجب می‌شود که اکولوژیک این تالار بین‌المللی مختل شود.

به گفته کارشناسان تالاب بین‌المللی انزلی هم‌اکنون گرفتار جلبک آزولا شده و این جلبک درحال خفه کردن تالاب و موجودات آن است. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که سیلابهای فصلی تنها تنفسگاه این تالاب است که موجب می‌شود آزولا وارد آب شور شده و از بین برود که این امر خودپالایی تالاب بین‌المللی انزلی است. از سوی دیگر بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد احداث میانگذر انزلی علاوه بر اثرات آلودگی صوتی و هوا، خود پالایی تالاب را نیز از بین برده و موجب خشک شدن بخشهای وسیعی از این تالاب می‌شود.

به گفته کارشناسان در صورت احداث جاده کنارگذربر اساس سناریوی اول بخش وسیعی از کارکردهای تالاب بین‌المللی انزلی از بین خواهد رفت و احتمال بروز یک فاجعه زیست‌محیطی در این تالاب وجود دارد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، ساخت جاده کنارگذر انزلی از سال 1377 آغاز شد ولی به دلیل اختلاف سازمان حفاظت محیط زیست با وزارت راه و راه و ترابری در سه کیلومتر از 16 کیلومتر مسیر اجرایی این طرح در فقدان ارزیابی زیست‌محیطی، در آبان ماه سال 79 از ادامه ساخت آن جلوگیری شد. این پروژه که طرح اولیه آن بدون هماهنگی با سازمان حفاظت محیط زیست ریخته شد، از میان تالاب بین‌المللی انزلی عبور می‌کند و پیش از اجرا، نیز مطالعات EIA نداشته است که سازمان محیط زیست در 24 خرداد ماه سال 82 در نامه‌ای به معاون حقوقی و امور مجلس رییس‌جمهوری خواهان اصلاح مسیر کنارگذر انزلی شد و متعاقب آن هیأت وزیران در 11 تیر ماه همان سال مصوب می‌کند که راهکارهای سازمان محیط زیست اجرایی شود.

در پی این مصوبه، در 3 آذر ماه سال 83 کارگروهی تشکیل می‌شود و بر اساس صورتجلسه این کارگروه، که به امضای معاون وقت محیط طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان محیط زیست، سرپرست معاونت ساخت و توسعه راههای وزارت راه و ترابری و نماینده دفتر پیگیری‌های ویژه نهاد ریاست‌جمهوری رسید، با توجه به لزوم حفظ تالاب و شرایط اکوسیستمی آن، رعایت ملاحظات فنی و تکنیکی راهسازی، رعایت ملاحظات اقتصادی و اجتماعی مقرر شد احداث کنارگذر انزلی در حد فاصل کیلومتر 830+7 تا 11 مسیر مورد تایید قرار گرفته اجرا شده و وزارت راه و ترابری اقدامات لازم را در مورد مطالعه و طراحی و تصویب طرح در مراجع ذیربط (شورای عالی معماری و شهرسازی ، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و ... ) به عمل آورد. همچنین به لحاظ اهمیت شروع مجدد عملیات اجرایی پروژه و با توجه به بررسیهای به عمل آمده اجرای عملیات از کیلومتر صفر تا 830+7 و از کیلومتر 11 تا 16 (که عملیات زیرسازی راه انجام شده است) مطابق مسیر مصوب قبلی بلامانع بوده و لازم است هر چه سریعتر آغاز و با زمان‌بندی مناسب ایجاد شود. در این صورتجلسه همچنین آمده است با عنایت به بند سه مصوبه هیات وزیران سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در جهت تامین ملاحظات زیست‌محیطی مندرج در آن مصوبه اعتبارات لازم برای جابجایی مسیر را در موافقتنامه شرح عملیات و در صورت مقتضی در قوانین بودجه سنواتی پیش‌بینی کند.

با گذشت چندین سال، این صورتجلسه توسط وزارت راه اجرایی نشد و در جلسه 13 اسفند ماه سال گذشته هیأت دولت در استان گیلان مصوبه دیگری را گذراند که بر اساس یکی از بندهای آن «تسریع در احداث پروژه کنارگذر انزلی در مسیر مصوب اولیه (قطعات یک و دو) و انجام مطالعات مقدماتی به منظور بررسی ارتقای راه اصلی کنارگذر به بزرگراه» تصویب شد که این مصوبه اعتراض سازمان حفاظت محیط زیست و فعالان محیط زیستی را در پی داشت. در پی این مصوبه مسؤولان پروژه اواخر مرداد ماه سال جاری اقدام به احداث مسیر در داخل تالاب کردند که این امر با مقاومت مسؤولان محیط زیست رو به رو و پروژه متوقف شد.

توقف پروژه اعتراض هر دو دستگاه دخیل را در پی داشت، به شکلی که معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست از ارایه درخواست این سازمان برای لغو مصوبه جدید دولت در خصوص تغییر مسیر کنارگذر انزلی به معاون اول رییس‌جمهوری خبر داد.

در پی این امر وزیر راه و ترابری در نامه‌ای به معاون امور دولت مزایای طرح پیشنهادی این وزارتخانه را برشمرد و در پایان نامه نوشت که این طرح به لحاظ فنی و اجرایی بهترین گزینه بوده و دارای کمترین مشکلات زیست‌محیطی است!

در این نامه به مواردی از جمله کوتاه بودن 500متری و آلودگی صوتی کمتر مسیر پیشنهادی وزارت راه، عبور یک کیلومتر از مسیر پیشنهادی سازمان محیط زیست از داخل جنگل و امکان مهاجرت ماهیان اشاره شده است؛ این در حالیست که سازمان حفاظت محیط زیست در نامه‌ای تمامی این ادعاها را رد و اعلام کرده است که طول مسیر پیشنهادی محیط زیست با مسیر وزارت راه برابر است، از سوی دیگر با توجه به این که مرجعیت تعیین آلودگی صوتی، سازمان محیط زیست است، لذا بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد مسیر پیشنهادی وزارت راه دارای آلودگی صوتی بیشتر است، همچنین 800 متر از این مسیر از جنگلهای متراکم و نیمه‌متراکم منطقه عبور می‌کند که تخریب وسیع اکوسیستم را در پی خواهد داشت؛ ولی مسیر پیشنهادی سازمان از میان نیزارها عبور خواهد کرد.