جنگل، چراگاه نیست

این روزها ارزش کارکردها و خدمات اکوسیستمى جنگل هاى شمال ایران بر مبناى محاسبات اقتصادى در هر سال، معادل ۷ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان تعیین شده که رقم قابل توجهى است و حتى مى تواند با اقلام نفتى و پتروشیمى کشور رقابت کند. اما صرف نظر از این ارزش هاى اقتصادى، جنگل هاى شمال ایران نیازمند مدیریت و توجه بیشتر مسئولان و همکارى و همیارى مردم در حفاظت است. بدون شک اگر زمانى فرارسد که مردم و مسئولان، نگاه سنتى خود را از جنگل به نگاهى مدرن و مبتنى بر طبیعت تبدیل کنند آن روز قدم بزرگى براى حفظ جنگل شمال برداشته خواهد شد.

باید باورکنیم که جنگل چراگاه نیست که هر چه دام داریم به سمت جنگل سرازیر کنیم و حال آن که اگر با کارکردهاى طبیعى این ثروت ارزشمند آشنا شویم استفاده هایى به مراتب بهتر از آنچه که گاهى تصور مى شود، مى توان از جنگل داشت. مى توان از هر کیلوگرم خاک با ارزش کف جنگل، برنامه تولید ضابطه مند قارچ خوراکى را در دستور کار قرار داد و در راستاى این طرح همان چیزى را به مردم حاشیه جنگل و جنگل نشینان هدیه کرد که سال هاست دولت کره جنوبى به جنگل نشینان داده است. در این کشور مردم به جاى قطع درخت و فروش آن و یا تخریب و تبدیل اراضى جنگلى به مزارع کشاورزى و یا حتى پرورش زیاد از حد دام، به پرورش قارچ خوراکى روى آورده اند. خاک غنى و انبوه برگ هاى کف جنگل در فصل پاییز، سرمایه ارزشمندى است که مى توان از آن براى پرورش انواع قارچ هاى خوراکى بهره برد. کره جنوبى هم اکنون با سرمایه گذارى کم هزینه خود در بخش پرورش قارچ خوراکى و ایجاد اشتغال براى جنگل نشینان، به یکى از بزرگ ترین صادر کنندگان قارچ در دنیا تبدیل شده که هر ساله میلیون ها دلار براى این کشور ارزآورى دارد.

جنگل صرف نظر از همه ارزش هایى که دارد و خود یک منبع در آمد پایدار براى هر کشورى محسوب مى شود، به مدیریت پایدار و علمى نیز نیاز دارد. مدیریتى که مبتنى بر علم اکولوژى باشد و بیشتر از آن که در فکر تبدیل درختان به گرده بینه باشد به فکر حفظ اکوسیستم موجود و استفاده از سایر کارکردهاى درختان باشد. اگر چنین مدیریتى حاکم شود قطع یقین گام بزرگى براى حفاظت از این میراث ارزشمند برداشته خواهد شد. با این حال وضع جنگل هاى شمال ایران در حال حاضر به گونه اى است که براى اصلاح این وضع و از میان بردن عوامل تخریب به بودجه هاى دولتى هم نیازمند است حال آن که مدیر کل منابع طبیعى استان مازندران معتقد است تاکنون از سوى دولت براى هر هکتار جنگل، سالانه کمتر از یک دهم درصد ارزش اقتصادى آن هزینه شده است.

 منبع: روزنامه ایران