مونوترم ها (Monotremata)، پلاتی پوس (Platypus)

kingdom: Animalia
Phylum: Chordata
Subphylum: Vertebrata
Class: Mammalia

Subclass: Prototheria ،egg-laying mammals

 Order: Monotremata

Family: Ornithorhynchidae
Genus: Ornithorhynchus

Species: Ornithorhynchus anatinus

محدوده جغرافیایی :

محدوده جغرافیایی Ornithorhynchus anatinus  محدود به مناطق استرالیای شرقی و تاسمانی است.

زیستگاه :

از ارتفاع 1000 متری تا عمق 5 متری

پلاتی پوس های منقار اردکی در رودخانه ها، مرداب ها، جویبارها زندگی می کنند. آنها مناطقی با سواحل شیب دار که شامل ریشه گیاهان، گیاهان معلق و نی زارها ست را ترجیح می دهند. رودخانه ها وجویبارها معمولاً کمتر از 5 متر عمق دارند.  شواهدی مبنی بر زندگی کردن آنها در زیستگاه های آبی با ارتفاع بیش از 1000 متر در دست است.

توصیف ظاهری :

وزن : بین 8/0 تا 5/2 کیلوگرم؛ بامیانگین kg 52/1

طول : بین mm 390 تا mm 600 ؛ با میانگین  465

میزان متابولیک پایه :

cm3 468 اکسیژن در ساعت (میانگین)

 پلاتی پوس منقار اردکی یکی از سه گونه مونوترم هاست. این گونه ها به خاطر تخم گذاری از دیگر پستانداران متمایزند. آن ها یک مجرا دارند که از طریق آن تخم گذاری می کنند و همچنین مواد زاید مایع و جامد را از طریق آن دفع می کنند. پلاتی پوس ها باریک و کشیده اند، رنگ خز آنها از قهوه ای تا قهوه ای تیره در سطح پشتی و قهوه ای تا نقره ای در سطح شکمی تغییر می کند. منقارهای شبیه به اردک و دم های مسطح و گسترده ای مانند سگ های آبی دارند.

سوراخ ها ها بینی روی سطح منقار جای گرفته و چشم ها و گوش های آن ها در دو طرف سر قرار دارد. دست ها و پاهای کوتاه دارند، کف پاهای عریان دارند. هر پا از 5 انگشت تشکیل شده که شامل یک ناخن پهن برای پاهای جلویی و پنجه های نوک تیز برای پاهای عقبی است.

نرها ازماده ها بزرگترند و دو غده سمی دارند که به مهمیزهای پاهای عقبی متصل است. ماده ها غده های شیری دارند اما پستان ندارند. نوزادان دندان شیری دارند در حالی که بزرگترها صفحه های کوبنده دارند. جوانترها کوچکتر از بزرگتر ها هستند.  بعد از زمستان میزان چربی بدن در آن ها کاهش می یابد.

تولید مثل یک بار در سال در اواخر زمستان یا پاییز، 1 تا 3 نوزاد، 17 روز دوره بارداری، 3 تا 4 ماه زمان از شیر گرفتن، زمان بلوغ جنسی 2 سال (برای ماده) و 5/1 سال برای نرها.

پلاتی پوس نر رفتارهای جفت گیری را از خود نشان می دهد اما جفت گیری بستگی به میل ماده دارد. جفت گیری فصلی است و با میزان جمعیت تفاوت می کند. نر و ماده پلاتی پوس یکدیگر را در هنگام شنا کردن لمس می کنند. نر دم ماده را با منقار خود می گیرد و اگر ماده میلی به جفت گیری نداشته باشد، سعی می کند با شنا کردن از دست نر فرار کند. اگر به جفت گیری رغبت داشته باشد، در کنار نر می ایستد و به نر اجازه می دهد تا دوباره دم او را بگیرد. سپس نر بدن خود را به دور ماده حلقه می کند طوری که دم نر زیر دم ماده قرار می گیرد. سپس نر دوباره حرکت می کند و موهای روی شانه ماده را با منقار خود گازمی گیرد.

درصد بیشتری از زخم های پوستی در نرها نسبت به ماده ها وجود دارد که می تواند نشان دهنده جنگ بین نرها در طی فصل جفت گیری باشد.

ماده های جوان تا 4 سالگی تولید مثل نمی کنند. پلاتی پوس های ماده لانه هایی می سازند که در آن از نوزادان محافظت و پرستاری می کنند. در طول دوره هایی که تا باز شدن تخم ها می انجامد، ماده با فشار دادن تخم ها به شکمش توسط دم به باز شدن آن ها کمک می کند. این دوره 6 تا 10 روز طول می کشد. پلاتی پوس منقار اردکی معمولاً 2 تا 3 تخم می گذارد.

طول عمر :

بیشترین طول عمر در طبیعت 12 سال

میانگین طول عمر در اسارت 6/22 سال

رفتار :

پلاتی پوس ها معمولاً منزوی و گوشه گیرند به خصوص نرها. اگر مناطق نرها با یکدیگر هم پوشانی داشته باشد، آن ها زمان گشت زنی خود را تغییر می دهند تا با هم برخورد نکنند.

محدوده خانه :

محدوده خانه بین 37/0 تا km 7 تغییر می کند. پلاتی پوس هایی که در جویبارها زندگی می کنند محدوده بزرگتری نسبت به پلاتی پوس هایی که در برکه یا آبگیر زندگی می کنند، دارند.

برقراری ارتباط :

پلاتی پوس ها صداهایی تولید می کنند اما نقش این صداها ناشناخته است.

عادات غذایی :

پلاتی پوس منقار اردکی در جویبارها و دریاچه ها از بی مهرگان آبزی استفاده می کند. آن ها همچنین میگو، تخم های ماهی و ماهی کوچک می خورند.

صیادی :

شکارچیان این جانور، انسان ها، روباه ها و سگ ها همچنین مارها، پرندگان شکارچی و مارماهیان بزرگ است.

نقش در اکوسیستم :

اطلاعات کمی در این باره وجود دارد. اگر چه با شکار بی مهرگان دریازی، نقش مهمی در زنجیره غذایی نهرها و جویبارها بازی می کنند.

اهمیت اقتصادی برای انسان : ماهی قزل آلا شکار می کند که یک منبع غذایی انسانی است. آن ها می توانند در صورت تحریک شدن با پوست زهرآلود خود به انسان صدمه بزنند. پلاتی پوس ها توسط تجار پوست شکار می شدند و از پوست آن ها کلاه، کفش و قالیچه می ساختند. اما در سال 1912 شکار پلاتی پوس ممنوع شد.