مرور وقایع تلخ زیست محیطی در سالی که گذشت

شورای مرکزی کانون عالی گسترش فضای سبز و حفظ محیط زیست ایران، به مناسبت پایان سال 1386، بیانیه ای صادر کرده که در آن وضعیت و رویدادهای بخش محیط زیست کشور در این سال مرور شده است. در این بیانیه آمده است: سال 1386 در شرایطی به پایان می رسد که حوادث و اتفاقات ناگوار بسیاری در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی کشور حادث شده و تداوم این وقایع در سال 1387 می تواند تهدید جدی برای سند چشم انداز 20 ساله کشور و دلیلی متقن مبنی بر عدم تحقق فصلی مهم از برنامه های توسعه کشور باشد.
اتفاقاتی که وقوع آنها می تواند مبین وجود خلاءهای قانونی و یا عدم کارآمدی نظام و سیستم تعریف شده در جهت تحقق اصل مترقی 50 در قانون اساسی کشور و شاید ضعف مدیریتی در سازمان متولی محیط زیست و منابع طبیعی کشور باشد. حوادث ناگوار عمده سال 86 از جمله واقعه جنگل لاکان رشت و موضوع احداث شهرک صنعتی و پتروشیمی گیلان، احداث صنایع پتروشیمی گلستان، شهرک سازی گسترده در منطقه بسطام در کجور مازندران، تخریب و انهدام قریب الوقوع 2200 هکتار از جنگل های بلوط غرب زاگرس و تخریب زیستگاه های منطقه در نتیجه تکمیل و آبگیری سد کارون 4، فاجعه بختگان و قتل عام فلامینگوها در نتیجه آبگیری سدهای بالادست تالاب بختگان و عدم رعایت حق آبه، مناقشه بر سر عبور جاده در جنگل ابر شاهرود و کنارگذر انزلی، جاده میانگذر ارومیه و معضل احداث سدهای متعدد بر مسیر رودهای ورودی به دریاچه ارومیه، تغییر تدریجی اکوسیستم دریاچه و نابودی تدریجی آن، تخریب فزاینده جنگل های باستانی شمال کشور در نتیجه بهره برداری غلط و خارج از ظرفیت، تشدید فرآیند شکار غیرمجاز در کشور، نابودی زیستگاه ها در نتیجه مداخلات غیرقانونی اشخاص حقیقی و یا دستگاه های دولتی، عبور جاده در داخل تالاب میانکاله، آتش سوزی در جنگل های شمالی و غربی کشور خصوصا منطقه کردستان، دستور توقف پروژه حفاظت از یوزپلنگ ایران و برکناری مدیریت موفق پروژه به دلایل بحث برانگیز، تشدید کشته شدن گونه های در معرض خطر همچون پلنگ به دست ماموران گارد سازمان محیط زیست، بحث عبور جاده در داخل مناطق حفاظت شده و 4 گانه سازمان در منطقه ارسباران آذربایجان، دشت ارژن کازرون، کنارگذر شرقی و غربی اصفهان، احداث کارخانه و معدن نمک کاوه سودا در پارک ملی دریاچه ارومیه، وضعیت نامتوازن در نایبند، وجود تهدیدات در جنگل های حرای کشور، ورود و تداوم حضور 7 تالاب کشور در لیست مونترو، برگزاری سیرک توسط سازمان حفاظت محیط زیست، مصاحبه های غیرمسوولانه مدیران و برخی معاونان سازمان محیط زیست و سازمان جنگل ها از مهم ترین چالش های فراروی محیط زیست و منابع طبیعی ایران در سال 1386 به شمار می رود. عدم تناسب نیرو و امکانات سازمان در قیاس با وسعت مناطق تحت نظارت- عدم استفاده از امکانات و تکنولوژی روز دنیا و به کارگیری مدل های نوین، نظیر امکانات ماهواره ای، دوربین های مداربسته و یا بالگرد جهت کنترل، امدادرسانی و اطفای حریق، ضعف شدید امکانات لجستیک و آموزش در نیروهای انسانی، وضعیت معیشتی نامناسب پرسنل سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل های کشور؛ وجود خلاءهای قانونی در جهت حمایت حقوقی از پرسنل سازمان در زمان وقوع جرائم و عدم تطابق جرم و جرائم نیز از جمله ضعف های به جا مانده در سال 86 بوده که هنوز مجموعه دولت و مجلس فرصت پردازش و حل مشکل را نیافته اند.