تنظیم فشار اسمزی در پستانداران آبزی

لاک پشت های دریائی و نهنگ ها از مهره داران آبزی هستند، لیکن به طور جداگانه از ماهی ها و دوزیستان مورد بررسی قرار می گیرند. زیرا این جانوران از اجداد خشکی زی مشتق شده تنفس هوایی دارند. خوک های آبی، نهنگ ها و گاو های دریائی، از این لحاظ که در واقع تمام دوره ی زندگی خود را در آب دریا می گذرانند، سه راسته از پستانداران منحصراً دریایی می باشند. خوک های آبی، به منظور زایمان و نگهداری نوزادان خود برای مدت کوتاهی به خشکی باز می گردند، ولی وال ها و گاو های دریائی ( ماناتی manatee   و دو گونگ dugong ) حتی نوزادان خود را در آب، به دنیا می آورند.


مقدار نمک غذای مورد استفاده پستانداران مورد اشاره، بسیار متغیر است. خوک های آبی و نهنگ ها گوشتخوار بوده و از ماهی ها، برخی بی مهرگان بزرگ و موجودات پلانکتونی دریایی تغذیه می کنند.گروهی که از ماهی ها تغذیه می کنند، غذای نسبتاً کم نمکی به دست می آورند(کمتر از 1 % ) اما پروتئین آن، نسبتاً زیاد است. خوک آبی خرچنگ خوار قطب جنوب والروس (walrus ، که غذای آن صدف های خوراکی و سایر جانداران کف زی است ) از موجوداتی که نسبت به آب دریا ایزواسموتیک هستند، تغذیه می کند. نهنگ های بالنی غذای خود را از سخت پوستان پلانکتونی که مانند بی مهرگان دریایی مقدار زیادی نمک دارند، به دست می آورند. اگر آب دریا به طور اتفاقی با غذا خورده شود، موجب ازدیاد بیشتر مقدار نمک در بدن این جانوران می شود. دوگونگها و ماناتیها گیاه خوار هستند و از گیاهانی که تراکم اسمزی آنها با آب دریا یکسان است،تغذیه می کنند.  از این رو مقدار نمکی که وارد بدن می شود، زیاد می باشد.
آیا پستانداران دریایی نیز از مکانیسم فیزیولوژیکی مشابهی مانند غدد ترشح نمک در پرندگان و خزندگان استفاده می کنند؟ وجود این اندام ها در پستانداران دریایی ضرروری نیست، زیرا کلیه نهنگ ها و خوک های آبی، قادر است ادراری متراکم تر از آب دریا تولید کند. بیشترین تراکم کلر که از ادرار نهنگ گزارش شده، 820 میلی مول کلر در لیتر بوده که از تراکم کلر آب دریا بیشتر است( حدود 535 میلی مول کلر در لیتر). از این رو، نهنگی که غذای آن محتوی مقدار زیادی نمک یا حتی آب دریا است، باید بدون هیچ مشکلی قادر به دفع آنها باشد.
به خوبی معلوم شده که آب دریا برای انسان سمی است و اگر کسی که در دریا گم شده، آب دریا را بیاشامد، فرایند های آب دهی بدن او تسریع خواهد شد. نهنگ قادر است یک لیتر آب دریا را بیاشامد، و حدود یک سوم آن را به صورت آب خالص پس از دفع نمک ها، جذب بدن خود سازد. کلیه انسان دارای توانائی کمتری می باشد. غلیظ ترین ادرار انسان هنوز تراکمی کمتر از آب دریا دارد، و انسان در صورتی که یک لیتر آب دریا را بیاشامد به ناچار حدود یک سوم آب خالص بدن او نیز تلف می گردد و بهتر این است که تحت هیچ شرایطی آب دریا ننوشد. به علاوه، میزان اتلاف آب از بدن انسان در اثر وجود مقادیر زیادی یونهای منیزیم و سولفات آب دریا که دارای اثرات ملین بوده، موجب اسهال می شوند، شدید تر می گردد.
هنوز اطلاعات کافی دراین مورد که آیا خوک های آبی و نهنگ ها مقدار قابل توجهی از آب دریا را از طریق آشامیدن آن یا به طور اتفاقی همراه با غذا فرو می برند، به دست نیامده است. با وجود این شواهد کافی وجود دارد که خوک های آبی مجبور به آشامیدن آب دریا نیستند. در شیرهای دریایی کالیفرنیایی (Zalophus californianus) که در اسارت نگهداری شده اند و هیچ چیز به جز ماهی برای خوردن به آنها نداده اند، مشاهده شده است که حتی پس از 45 روز بدون دسترسی به آب، کاملاً طبیعی بوده و موازنه آب بدن آنها خوب بوده است. ذکر این نکته جالب است که اگر شیر های دریایی از جانوران بی مهره نظیر اسکویید ها نیز تغذیه کنند، باز هم همان حالت موازنه مزبور را حفظ می کنند.
پستانداران در موازنه آب خود با مسئله ی دیگری روبه رو هستند که شامل پرندگان و خزندگان نمی شود. حیوان ماده این جانوران از بچه های خود نگه داری می کند و احتیاج به مقدار زیادی آب برای تولید شیر دارد. یکی از روش های کاهش این اتلاف، تولید شیر متراکم تر است. از زمان های گذشته می دانستند که شیر نهنگ و خوک آبی دارای مقدار زیادی چربی و مقدار زیادتری پروتئین نسبت به شیر گاو است. این مطلب به طور معمول به عنوان شرط لازم برای رشد سریع بچه ها تفسیر گردیده است و بخصوص به عنوان وسیله ای برای انتقال مقدار زیادی چربی است که در پوست نوزاد ذخیره می شود و لایه عایقی را در پوست حیوان تشکیل می دهد.
بالا بودن میزان چربی در شیر خوک آبی می تواند به علت محدود بودن منابع آب در دسترس جانور ماده نیز باشد. در خوک آبی ودل (weddell) که بیشتر از سایر خوک های آبی بررسی شده است، مقدار چربی در طی دوره ی شیردهی به تدریج افزایش یافته، درحالیکه مقدار آب آن به طور متقابل کاهش می یابد .بالاترین مقدار چربی که در شیر خوک آبی ودل تعیین شده 9/57 درصد(تقریباً دو برابر مقدار چربی خامه) و مقدار آب همین نمونه فقط 2/27 درصد بوده است.(که برعکس مقدار آب گوشت کم چربی معمولی است که حدود 65 درصد می باشد.)