دکتر اسمعیل کهرم

 چندی قبل 191 کشور در جزیره بالی در اندونزی گردهم آمدند تا باز هم در مورد گرمای کره زمین مشترکاً به توافق برسند. شاید عجیب به نظر بیاید که دولت ها باید سر یک موضوع صرفاً علمی مانند گرم شدن زمین به توافق برسند ولی حقیقت آن است که دستاوردهای علمی هم این روزها سیاست زده شده اند و موضوعاتی مانند تخریب ازن، صدور گازهای گلخانه یی، تخریب جنگل ها و خلاصه هرچه که به دست دانشمندان در جهان علم تحصیل شده رنگ سیاست به خود گرفته است. یادش به خیر سال ها پیش که دوربین چشمی را ناشیانه به دست گرفتم و دل به تماشای پرندگان دادم، هرگز فکر نمی کردم که نتیجه کار شکاربانی هم رنگ و بوی سیاست به خود بگیرد. پروتکل کیوتو را به خاطر بیاورید، کشورها تعهد کردند که تا سال 2012 (4 سال دیگر،) میزان گازهای گلخانه یی خود را که موجب گرم شدن زمین می شود، کاهش دهند. در این میان ایالات متحده که به تنهایی یک سوم گازهای گلخانه یی جهان را تولید می کند زیر بار این معاهده نرفت که نرفت. همین امر موجب شد کشورهایی مانند هندوستان و استرالیا هم از امضای «پروتکل کیوتو» خودداری کنند، نفوذ سیاسی کاخ سفید در این دوره موجب شد ناسا (سازمان فضایی امریکا) از تایید علمی این پدیده به طور کلی طفره رود. در حالی که در روز 13 بهمن ماه سال قبل، دانشمندان سازمان ملل شدیدترین اخطار را در مورد آثار گرم شدن زمین به سیاستمداران ارائه کردند. این دانشمندان ابراز کردند که در قرن گذشته تنها 06/0 درجه به گرمای زمین افزوده شده و آثار آن را می بینیم. تا پایان این قرن، درجه حرارت 8/1 تا 4 درجه گرم تر و سطح آب های جهان 59-18 سانتی متر بالاخواهد آمد و توفان و موج گرما و باران های سهمگین زمین را فراخواهد گرفت. بازهم عکس العمل سیاستمداران نسبت به این گزارش علمی کاملاً سیاسی بود، امریکا سکوت کرد و وزیر محیط زیست انگلستان گفت: «این طور به نظر می رسد که پنجره های امید برای بهبود اوضاع خیلی زود بسته می شوند.» نمایندگان شرکت کننده در کنفرانس وین در 9 شهریور گذشته اعلام کردند که باید گازهای گلخانه یی را تا سال 2020 (تنها 12 سال دیگر) تا حدود 40-25 درصد نسبت به سال 1990 کاهش دهیم. نمایندگان اعلام کردند دیگر بحث در مورد گرم شدن زمین بی حاصل است، زیرا شکی در آن نیست و پیش بینی کردند که در کنفرانس بالی راهکارهای سخت و شدید ارائه شود که 12 سال دیگر در حدود 2 درجه از گرمای زمین کاسته شود. به رغم این گونه اخطارهای دانشمندان و اهل علم، باز هم ایالات متحده فقط نظاره گر بود و کشورهایی مانند کانادا، ژاپن، زلاندنو، استرالیا، کره جنوبی و سوئیس با شمشیر سیاست به دستاوردهای علمی تاختند و سعی کردند آن را بی اعتبار سازند.

در کنفرانس بالی اخطارها شدیدتر بود و پیش بینی بالاآمدن آب دریاها در صورت گرمای زمین و ذوب یخ های قطب ها به بیش از یک متر رسید و بالاخره در دقیقه 90 یا حتی در وقت اضافه شاید امریکا تغییر عقیده داد و تصمیم گرفت که با اروپا در زمینه مبارزه با گرمای زمین همکاری کند و بالاخره همین دیروز آقای بوش لایحه یی را بر لزوم ساختن اتومبیل هایی با مصرف کم امضا کرد. چنین به نظر می رسد که علم بالاخره بر سیاست چیره شده، موقتاً،اکنون باید سوژه انشای دبستان را تغییر دهیم: «علم بهتر است یا سیاست؟»