احداث جاده با عرض 50 متر در پارک ملی گلستان

با ادامه عملیات تعریض جاده پارک ملی گلستان، کارشناسان حوزه محیط زیست، مردم منطقه و انجمن های غیردولتی خواستار توجه جدی قوه قضائیه و سازمان بازرسی کل کشور به موضوع شدند. جاده پارک ملی گلستان که به دنبال رخداد سیل شرق گلستان در تابستان 1380 در برخی نقاط آسیب دید تفاهمنامه یی را بین مسوولان سازمان محیط زیست و وزارت راه و ترابری وقت (1383) پدید آورد که طبق آن مقرر شد جاده فوق مورد ترمیم قرار گیرد و همزمان گزینه شمالی یعنی محور گلی داغ- آشخانه نیز احداث شود.

در همان تفاهمنامه عرض جاده موجود 6/11 متر تعیین شد ولی در عمل نه تنها این عرض در برخی نقاط به 50 متر رسیده، بلکه گزینه شمالی نیز همچنان آغاز نشد. در همین حال عملیات ترمیم جاده که از همان ابتدا با مخالفت کارشناسان مواجه شد براساس همان تفاهمنامه باید طی دو سال یعنی تا سال 1385 به پایان می رسید که همچنان در دست اقدام است. کارشناسان معتقدند این مساله تخلف آشکاری است که وزارت راه باید به سازمان محیط زیست پاسخگو باشد، چرا که طولانی شدن حتی یک روز اجرای این عملیات، صدمات جبران ناپذیری را به اکوسیستم ارزشمند پارک ملی گلستان وارد خواهد کرد. رمضانعلی قائمی رئیس سابق پارک ملی گلستان در این باره به اعتماد گفت: «در عین حال که با اصل عملیات ترمیم و تعریض جاده مخالفیم تاکید می کنم که وزارت راه تخلف کرده و نتوانسته در مدت تعیین شده کار را به پایان برساند.» قائمی تاکید می کند تا روزی که در آنجا صدای ادوات و ماشین آلات سنگین به گوش می رسد نشانگر این است که این پارک ملی، با مقررات و ضوابط بین المللی و داخلی فاصله دارد. او با اشاره به تصرف کمپینگ گلزار توسط وزارت راه افزود: «در جهان، تردد در پارک های ملی نیاز به مجوز دارد: اما در پارک ملی گلستان نه تنها این تعداد ماشین آلات سنگین عملیات انجام می دهند بلکه خلاف تعهدی که به دولت داده شده، عملیات دو ساله چهار سال به درازا می کشد.» قائمی هشدار می دهد هرگونه عملیات کارگاهی در داخل پارک های ملی دارای اثرات زیانبار روی سایر فعالیت های حفاظت، تحقیقات و محیط پارک است و سازمان محیط زیست در این باره دچار خطا شده است. رئیس سابق پارک ملی گلستان و کارشناس مسائل محیط زیست تاکید دارد اگر سازمان محیط زیست در این قرارداد متحمل خسارت شده یا پیمانکار شرایطی خاص را به آنها تحمیل کرده، باید به مراجع قضایی شکایت کند تا قوه قضائیه نسبت به مغایرت به درازا کشیدن این عملیات و اجرای قواعد زیست محیطی در این پارک ملی، اقدامات لازم را انجام دهد.
    
    تهیه گزارش از سوی کارشناسان سازمان
    
    یکی از منابع آگاه در سازمان محیط زیست با تاکید بر محفوظ ماندن نامش از گزارش های متعدد و نامه نگاری های کارشناسان سازمان خبر می دهد که طی چند ماه اخیر درباره پارک ملی گلستان شدت گرفته است. او ضمن پاسداشت از تمام این اقدامات در گفت وگو با اعتماد تاکید کرد: «این گزارش نویسی ها در عمل فایده چندانی به حال پارک ملی گلستان نداشته است و وزارت راه همچنان برخلاف تفاهمنامه در حال عریض کردن جاده در برخی نقاط پارک ملی تا عرض 50 متر است. پارک در حال تخریب شدن است و ما همچنان در حال نامه نگاری و بازدید هستیم. هر ماه عده یی از کارشناسان مرکز و مدیران برای بازدید و رسیدگی به گلستان می روند اما در عمل هیچ اتفاقی نمی افتد جز اینکه وزارت راه همچنان جاده را تعریض می کند.» به اعتقاد این کارشناس شاید سازمان محیط زیست مجوزی روی کاغذ صادر نکرده است اما پیمانکار در عمل و روی جاده اصول تفاهمنامه را زیر پا می گذارد.
    
    سازمان: مقاومت کرده ایم
    
    اما مدیرکل دفتر زیستگاه ها و مناطق سازمان محیط زیست کشور معتقد است سازمان به هیچ عنوان اجازه تخریب پوزه ها و قطع درختان یا تخلف به پیمانکار را نداده و تلاش داشته از پارک ملی گلستان حفاظت کند. احمد عبدوس درباره تعریض جاده به اعتماد گفت: «تعریض تنها به عرض 35 متر بوده که این خلاف تفاهمنامه نیست، چون در مکان هایی که حریم جاده اجازه داده پیمانکار جاده را تا عرض 35 متر تعریض کرده بدون اینکه به حریم رودخانه و عرصه های جنگلی یا پوزه ها تجاوز شود.» او تاکید کرد این تعریض تنها با هدف حذف نقاط حادثه خیز صورت گرفته و حداکثر استفاده از فضا شده است. او در پاسخ به این سوال که آیا سفر و گزارش از پارک ملی گلستان به دنبال تخریب های انجام گرفته در پارک است، گفت: «ماموریت من به استان گلستان و گزارش از پارک ملی به دنبال درخواست قطع درخت از سوی وزارت راه بود که مدعی بود برای ساخت جاده درختان معارض داریم و ما در بازدید درختان را معارض تشخیص ندادیم و در نهایت هیچ مجوزی برای قطع حتی یک اصله درخت صادر نکردیم.» مدیرکل دفتر زیستگاه ها و مناطق سازمان حفاظت محیط زیست درباره پیگیری گزینه شمالی و ساخت جاده جدید خارج از پارک ملی گلستان گفت: «به موازات انجام عملیات ترمیم جاده پارک ملی، سازمان پیگیر احداث گزینه شمالی است که در سفر دوم ریاست جمهوری به استان نیز بر آن تاکید شده است.» او درباره احتمال سه یا چهار بانده شدن جاده پارک ملی گلستان گفت: «تاکنون چنین درخواستی از سوی وزارت راه داده نشده و اجازه بدهید که ما از الان درباره آن پیش داوری نکنیم.» اما سوالی که همچنان باقی است اینکه «براساس کدام منطق یا استدلالی، پیمانکار جاده پارک ملی گلستان که بر اساس تفاهمنامه موظف است عرض جاده را 6/11 متر ترمیم کند با صرف هزینه اضافی، عرض آن را به 35 متر یا 50 متر رسانیده است؟»
    
    صرف هزینه برای جاده ناامن
    
    دکتر حسین آخانی عضو هیات علمی دانشگاه تهران که برای تهیه و تدوین «فلور مصور پارک ملی گلستان» بیش از 7 ماه در آنجا به تحقیق و پژوهش مشغول بود به «اعتماد» گفت: «منابع ملی ما صرف ساختن جاده یی می شود که ایمنی ندارد. حوضه آبریز آن منطقه به شکلی است که اگر دیواره های 10 متری هم ساخته شود مجدداً سیل 19 متری منطقه تخریبش می کند. سیل دیر یا زود خواهد آمد و مجدداً بخش عظیمی از 200 میلیارد تومانی که طبق تفاهمنامه بازسازی راه ویژه جنگل گلستان در هر سال در آنجا صرف شده (یعنی تا امروز 800 میلیارد تومان) را با خود خواهد برد و علاوه بر آن جان جمع دیگری از هموطنان را به خطر خواهد انداخت. از دیوان عدالت اداری، سازمان بازرسی کل کشور و قوه قضائیه خواهشمندیم که به این مشکل رسیدگی کنند تامشخص شود چرا برای عملیات جاده یی که دارای امنیت کافی برای شهروندان و ترددکنندگان نیست باید این همه بودجه صرف شود و گزینه شمالی که دو دولت آن را مصوب کرده اند و در سفر اخیر رئیس جمهور بر آن تاکید شده پیگیری و اجرا نمی شود؟» آخانی در انتها بر این نکته تاکید کرد که از سازمان حفاظت محیط زیست انتظار می رود در برابر تخلفات انجام شده در این پروژه به مراجع قضایی شکایت کند. در همین حال شورای مرکزی و کمیسیون حقوقی کانون عالی گسترش فضای سبز و حفظ محیط زیست ایران موضوع اعلام جرم علیه عامل تخریب پارک ملی گلستان را در دستور کار خود قرار داد و اعلام کرد که در حال حاضر مشغول جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در این زمینه است.

منبع: اعتماد